رشد مغز و سیستم عصبی از لحظه ای شروع می شود که جنین در رحم مادرش لانه می کند. برخی از عملکردهای ما از لحظه ورود به جهان شکل می گیرند، در حالی که برخی دیگر در طول مراحل مختلف زندگی آشکار می شوند و ما را به سمت رشد و توسعه سوق می دهند. تحقیقات معاصر نشان می دهد که یادگیری مداوم از عملکرد مغز ما تا سنین بالا پشتیبانی می کند. حتی وقتی این مطلب را می خوانید و من این کلمات را می نویسم، شبکه های عصبی مغز ما به صورت پویا در حال تکامل هستند و ارتباطات و مسیرهای جدیدی را ایجاد می کنند.
در تصویر زیر می بینید که مغز چگونه رشد می کند و در هنگام یادگیری چگونه در حال تغییر دائمی است.
همانطور که از تصویر مشخص است، بیشتر رشد مغز و ساختارهای عصبی تا زمانی که به بیست سالگی می رسیم کامل می شود. در گذشته، با دانش محدود ما در علوم اعصاب، تصور میشد که نورونها (سلولهای عصبی) در مغز ما با افزایش سن میمیرند و هیچ تجدید سلولی وجود ندارد.
با این حال، مطالعات در زمینه نوروژنز، طرز تفکر ما را در مورد مغز تغییر داده است. نوروژنز فرآیند تولید سلول های سیستم عصبی یا نورون ها از سلول های بنیادی عصبی است. برای سالها، محققان فکر میکردند که نوروژنز در یک مغز کاملاً توسعهیافته تکمیل شده است. با این حال، همانطور که در تصویر بالا می بینید، نوروژنز در طول زندگی ثابت می ماند. این بدان معناست که ما میتوانیم سیناپسهای جدیدی را بر اساس تجربیات خود تشکیل دهیم و هیپوکامپ ما که مسئول بیشتر حافظه ماست، میتواند تا بزرگسالی و پیری فعال باقی بماند.
میلین یک ماده چرب است که یک غلاف محافظ در اطراف رشته های عصبی، که به نام آکسون نیز شناخته می شود، در سیستم عصبی تشکیل می دهد. مانند عایق در اطراف یک سیم الکتریکی عمل می کند و به تکانه های عصبی اجازه می دهد تا به طور موثرتری در امتداد رشته های عصبی حرکت کنند.
با افزایش سن، تولید میلین تمایل به کاهش دارد و میلین موجود ممکن است بدتر شود. این فرآیند بخشی از پیری طبیعی مغز است و با کاهش عملکردهای شناختی همراه است. کاهش میلین می تواند منجر به انتقال کندتر سیگنال های عصبی شود و بر توانایی های شناختی مختلف مانند حافظه، توجه و سرعت پردازش تأثیر بگذارد.
یادگیری و درگیر شدن در فعالیت های شناختی می تواند تأثیر مثبتی بر مغز پیر داشته باشد. هنگامی که چیزهای جدیدی یاد می گیرید یا درگیر فعالیت های تحریک کننده ذهنی می شوید، می تواند باعث ایجاد ارتباطات جدید بین سلول های عصبی شود، فرآیندی که به عنوان نوروپلاستیسیته شناخته می شود. یادگیری و تحریک ذهنی همچنین ممکن است باعث افزایش میلین شود و همچنین از حفظ میلین موجود حمایت کند.
به عبارت دیگر، فعال ماندن ذهنی و یادگیری مداوم چیزهای جدید می تواند به حفظ و تقویت عملکرد شناختی در مغز پیر کمک کند. این یکی از دلایلی است که چرا فعالیت هایی مانند خواندن، حل پازل یا یادگیری یک مهارت جدید اغلب برای حفظ سلامت شناختی با افزایش سن توصیه می شود. فعال و پویا نگه داشتن مغز می تواند به سلامت کلی مغز کمک کند و به طور بالقوه اثرات کاهش میلین و عملکرد شناختی مرتبط با افزایش سن را کاهش دهد.
اگر از یادگیری مستمر استقبال کنید و مطمئن شوید که بدن خود را با غذای مغذی، خواب با کیفیت خوب و ورزش منظمی که از آن لذت می برید حمایت می کنید، می توانید تاثیر زیادی بر عملکرد مغز خود چه در حال حاضر و چه در سال های آخر زندگی خود داشته باشید. یادگیری یک زبان جدید، شروع به نواختن یک ساز جدید، انجام مطالعات آکادمیک و دیدن مکان های جدید را در نظر بگیرید. حتی میتوانید مهارتی را انتخاب کنید که به شغل شما ارزش میافزاید، مهارتهایتان را بیشتر میکند و به شما کمک میکند تواناییهایتان را تقویت کنید.