یکی از با سابقهدار ترین رشته های ورزشی، ورزش کشتی است. که در دوران باستان به شکل های گوناگون برگزار میشد. این ورزش برای همه آشناست چون کشتی و زورآزمایی از زمان ظهور انسان ها مورد توجه بوده است. بعضی ها معتقدند که کشتی فرنگی از کهن ترین ورزش های دنیا است چرا که نقاشی های این ورزش در غار ها حکایت از وجود این ورزش در گذشته را دارد. در ایران هم این ورزش در گذشته بسیار با اهمیت بوده است و این ورزش در زندگی و سنت ها به اندازهای پر رنگ است که در حال حاضر به یک ورزش ملی تبدیل شده است. این ورزش در زمان صفویه و زندیه در کشور ما بسیار رواج داشته و وجود کشتیگیران و پهلوانان بسیار زیادی در هر شهر نشان دهنده رونق این ورزش در ایران بوده است. در ایران باستان ورزش به دو روش وجود داشته است : اول اینکه برای تفریح بین پادشاهان و درباریان بوده و دوم هم اینکه مردم عادی به کمک آن خود را برای شرکت در جنگ ها و دفاع آماده میکردند و کشتی جزء این ورزش ها بوده است. در شاهنامه هم در جنگ تن به تن از کشتی گرفتن به عنوان موثر ترین راه برای غلبه بر حریف یاد میشود. این ورزش در کشور ما طرفداران زیادی دارد و یک ورزش ملی به حساب میآید که در گذشته در زورخانه ها انجام میشد ولی با گذشت زمان از گود زورخانه بیرون آمد و به صورت فرنگی و آزاد رواج پیدا کرد.
ورزش کشتی سبک های مختلفی در سطح دنیا دارد که تمرین میشود ولی دو سبک کشتی آزاد و فرنگی در تمام دنیا با عنوان دو سبک المپیکی وجود دارد.
کشتی فرنگی : این سبک در قرن 19 میلادی در کشور فرانسه اختراع شد در این سبک، گرفتن پایین کمر و به کارگیری پا برای زمین زدن حریف ممنوع است ولی بقیه قوانین آن مثل سبک های دیگر است. در این کشتی حرکاتی که زندگی و سلامتی حریف را به خطر میاندازد، کاملا ممنوع است.
کشتی آزاد : در این روش مثل کشتی فرنگی، هدف چسباندن شانه حریف به تشک میباشد که منجر به ضربه فنی میشود و فرقش با نوع فرنگی این است که کشتیگیر میتواند پای حریف را بگیرد و از دو پای خود هم کمک بگیرد. با توجه به مقررات بین المللی کشتیگیر میتواند هرگونه ضربه زدن، گرفتن، پرتاب کردن آرام حریف را داشته باشد ولی در صورتی که این حرکات باعث شود سلامت حریف به خطر بیافتد، ممنوع است. انجام حرکاتی مثل : لگد زدن _ کله زدن _ مشت زدن و گرفتن دو بنده حریف کاملا ممنوع میباشد.
• انواع کشتی های محلی ایران :
کشتی کردی : از قدیمی ترین کشتی های ایران است که هنوز متداول است و از نظر فنی بسیار خیره کننده است. در این سبک با چوخه آسین ها را بالا میزنند و به کمر شال بسته و به میدان میروند که در این ورزش حریف باید دو بار مغلوب شود اگر یک به یک مساوی شوند به مرحله سوم میرسد.
کشتی ترکمنی : در ترکمن صحرا و سیستان و بلوچستان و خراسان رواج دارد و حریف ها فقط حق گرفتن کمر را دارند و با گرفتن کمر هر دو حریف یکدیگر را میتابانند و پا انداختن و زدن فن در این آن ممنوع است.
کشتی گیلکی : در مناطق شمالی رواج دارد و در اول از دور شروع میکنند و با ترتیب خاصی به حریف نزدیک شده و بعد حریف ها با هم برخورد میکنند و ضربه زدن با دست در آن ممنوع است.
کشتی ایلیاتی : در این کشتی، کشتیگیران یک شال برای جای دست حریف به کمر خود میبندند و شلوارها را بالا میزنند و به روش کشتی باستانی انجام میشود و فنون آن هم اجرا میشود.
کشتی باستانی : در زورخانه ها و میدان های رسمی انجام میشود و نسبت به دیگر انواع کشتی مهم تر است و اهمیت زیادی دارد چون پهلوانان در این کشتی انتخاب میشوند.
کشتی پهلوانی : نوع دیگری از کشتی که در آن دو حریف سعی میکنند با زور و فن حریف را به زمین برسانند و یا با اجرای فن مناسب و مربوط به این کشتی امتیاز بگیرد. این ورزش در زورخانه انجام میشود و انواع مختلفی دارد از جمله : کشتی دوستانه _ خصمانه _ دورهای و میدانی.
کشتی آشیرما : در اغلب مناطق آذربایجان این کشتی متداول است.
کشتی گرش : در ترکمن این کشتی اجرا میشود و مردم این منطقه این ورزش را خیلی دوست دارند.
کشتی لوچو : در مازندران کشتی گیلکی وجود دارد ولی مردم روستا های این شهر به یک نوع کشتی به نام لوچو علاقه دارند.
کشتی زوران پاتوله : در بین اهالی و مردم کردستان این کشتی سنتی وجود دارد.
کشتی با چوخه : در برخی از مناطق خراسان این ورزش اجرا میشود.
1 _ بارانداز : با کمک دو دست، که روی سینه حریف گذاشته شده، میتوان آن را بتابانیم و در خاک قرار دهیم. در هنگام اجرای فن بارانداز اگر کتف حریف به زمین برخورد کند کسی که فن را اجرا کرده دو امتیاز میگیرد ولی اگر کتف به زمین نخورد فقط یک امتیاز میگیرد.
2 _ فیتیله پیچ : در این فن باید دست ها در بین پا های حریف قرار بگیرد تا بتوان او را بتابانیم که دارای یک امتیاز است.
3_ کول انداز : با دست های خود دست های حریف را گرفته، و در حالی که پشت به او هستیم، با کشیدن دست های حریف او را از بالای شانه خود به زمین میاندازیم. کمترین امتیاز آن دو است ولی اگر پشت حریف در هنگام اجرای فن به زمین بخورد سه امتیاز دارد.
4 _ یک خم : یک خم فنی است که در آن پای حریف در اختیار ما باشد، بعد از گرفتن زیر یک خم حریف به خاک میرود و یک امتیاز دارد.
5 _ دو خم : زمانی که پای حریف را با تسلط کامل گرفته باشیم این فن انجام میشود. اجرای دو خم همراه با فنون آن سه امتیاز دارد.