ابعاد جهان هستی چقدر است؟ آیا کسی از بزرگی جهان هستی اطلاعی دارد؟ چگونه میتوان از ابعاد آن مطلع شد؟ اینها سوالاتی هستند که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده و میکنند؛ در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم که عظمت جهان هستی چقدر است و آیا روش و یا روشهایی برای اندازه گیری آن وجود دارد یا خیر؟
عظمت و بزرگی جهان هستی
عظمت گیتی بسیار زیاد است و اندازه گیری آن نیز امری تقریبا ناممکن...! در جواب سوالات ذکر شده در ابتدای متن باید گفت که «امروزه با وجود پیشرفتهای زیادی که در زمینههای مختلف علمی، بخصوص در زمینه دانش اخترشناسی و کیهان شناسی، صورت گرفته و همچنین با وجود تحقیقات و بررسیهای فراوان، هنوز هم اندازه گیری دقیقی برای بزرگی عالم خلقت صورت نگرفته است؛ با این حال میتوان این بزرگی را، با استفاده از روشهایی خاص، تا حدودی تخمین زد!»
با اینکه اکثر سوالات و مجهولاتی که در رابطه با جهان هستی و بزرگی آن در ذهن انسان به وجود آمدهاند، در علم بشر بی جواب ماندهاند، برخی دانشمندان علم کیهان شناسی توانستهاند به تعدادی از سوالات در این علم پاسخ دهند و این امر منجر به آن میشود که بشر بتواند، به صورت تقریبی، ابعاد و بزرگی جهان هستی را تخمین بزند.
تخمین اندازه جهان هستی
در سال 1920 میلادی، هارلو شیپلی که یک ستاره شناس آمریکایی بود توانست ابعاد کهکشان راه شیری را چیزی در حدود سه هزار سال نوری تخمین بزند؛ البته این میزان، با اندازهای که ما امروزه محاسبه کردهایم فرق داشته و چیزی حدود سه برابر بیشتر بوده است. با این حال او توانسته بود به موفقیت بزرگی دست یابد و فاصله ستاره خورشید را با مرکز کهکشان راه شیری را، با دقت تقریبا خوبی، محاسبه کند. ما امروزه میدانیم که کهکشان راه شیری قطری بین 100 تا 150 هزار سال نوری دارد؛ حال این موضوع را مد نظر قرار دهید که این کهکشان، تنها یکی از هزاران و یا شاید میلیاردها کهکشانی است که در جهان هستی وجود دارند و تنها در همین یک کهکشان، حدود 100 تا 300 میلیارد ستاره موجود است!
از روشهایی که از آن برای تخمین تعداد کهکشانهای جهان هستی استفاده میشود، میتوان به روش زیر اشاره کرد:
در این روش، یک ناحیه کوچک از آسمان (مثلا یک سانتی متر) را در نظر گرفته و تعداد کهکشانهای موجود در آن را، از طریق شمردن، محاسبه میکنیم؛ سپس از این عدد استفاده کرده و آن را در تعداد کل بخشهای مشخص شده در آسمان ضرب میکنیم و تقریب میزنیم که در باقی بخشهای آسمان چه تعداد کهکشان موجود است. تا به امروز و با استفاده از این روش، تخمین زده شدهاست که تعداد کهکشانهای بزرگ عالم، حدود 350 میلیارد است. همچنین از این روش میتوان برای محاسبه تمامی اجرام آسمانی دیگر نیز استفاده کرد.
البته روشهای پیشرفتهتر و بهتر دیگری نیز برای تخمین بزرگی جهان هستی وجود دارند که با استفاده از آنها میتوانید با دقت بالاتری به عظمت گیتی پی ببرید؛ اما توضیح این روشها از گنجایش این مقاله خارج است.
در این بین باید به این نکته نیز توجه نمود که بر اساس نظریه بیگ بنگ، جهان از لحظه به وجود آمدن در حال بزرگ شدن بوده و اجرام آسمانی دائما در حال دور شدن از هم هستند؛ در صورتی که این نظریه درست باشد، جهان هستی هماکنون نیز در حال وسیعتر شدن است و این بدین معناست که ما نمیتوانیم وسعت دقیقی را برای جهان هستی تعیین کنیم!
در این مقاله به بررسی میزان بزرگی جهان هستی، به صورت تقریبی پرداختیم؛ و این موضوع را مطرح نمودیم که تعیین میزان دقیق و مشخصی برای بزرگی آن، با علم امروز بشر، تقریبا امری ناممکن بوده و کیهان شناسان تنها میتوانند با استفاده از روشهایی خاص، میزان بزرگی آن را تخمین بزنند.