ارگ بم، یکی از بزرگترین بناهای خشتی و گلی جهان بوده،که در حوالی شهر بم واقع در استان کرمان قرار دارد. بخش های وسیعی از این بنای خشتی، در زلزله مهیب و خونین 1382 شهرستان بم، دچار آسیب جدی گردید. سرانجام پس از تلاشهای فراوان و پیگیری دوستداران میراث فرهنگی و ارگ بم، این بنای خشتی ارزشمند جهانی، در همان سال در لیست بناهای پر خطر یونسکو، جهت حفاظت و مرمت قرار گرفت.
در فاصله 192 کیلومتری شهر کرمان، ارگ بم واقع شده است. در مورد قدمت دقیق بنای تاریخی ارگ در میان مورخان اشتراک نظر چندانی وجود ندارد. اما آنچه را که میتوان بطور تقریبی یا حدودی در مورد ساخت اولیه این بنای خشتی پیش بینی کرد، مربوط به اواخر دوره هخامنشی یا اوایل دوره اشکانی میباشد. بخش های دیگری از ارگ، در دوران تیموری ساخته شده است. ارگ بر بالای تپه ای بلند و مرتفع ساخته شده است.
اهمیت ارگ به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، سبب گردیده، که تمامی این مجموعه بزرگ، به ارگ بم شهرت پیدا کند. تمامی روایتهای تاریخی از دوران ساسانی تا اوایل دوران قاجار در خصوص ارگ بم، حکایت از شهری آباد و دژی مستحکم در مقابل نیروهای بیگانه دارد.ساختار کلان و کلی بنا بصورت یک دژ مستحکم بوده، اما قسمت فوقانی ارگ، چنان پر ابهت در بالاترین نقطه ساختار بنا جلوه میکند که سایر اجزاء و قسمتهای این بنای خشتی عظیم را تحت الشعاع خود قرار داده است.
ارگ، متشکل از دو بخش نظامی و شهرنشین میباشد. بخش نظامی آن متشکل از سربازخانه ها و اصطبل ها و قسمت حکومتی بوده و بخش شهری آن محل سکونت مردمان عادی بوده است. وجود خانه های متفاوت با داشتن دو یا چند خواب و مجلل بودن برخی از خانه ها نسبت به خانه های دیگر، گمانه زنی های زیادی را مبنی بر تقسیم بندی طبقات شهری ایجاد کرده است. مثلاٌ خانه های 2 تا 3 خوابه متعلق به لایه های فرودست جامعه، خانه های 3 تا 4 خوابه محل سکونت طبقات متوسط و خانه هایی با اتاق ها و فضاهای بیشتر نشان از سکونت مرفهین جامعه بوده است . وجود آثاری از محل زندگی سیستانی ها و یهودیان نیز، علاوه بر پیچیده تر کردن تشخیص تاریخ دقیق ساخته شدن ارگ، نشان دهنده رمز و رموز و عجایب کم نظیر این بنای خشتی تاریخی می باشد. زیرا که ریشه های مردمان سیستانی ساکن در ارگ بم، نشان از قدمت آنها در نژاد سکاها دارد. مهاجرت یهودیان نیز صرفنظر از تاریخ مهاجرت آنها به ارگ بم، گواهی بر پر رونق بودن اقتصادی و امنیت ارگ بم در آن روزگار دارد. وجود دو تپه تاریخی بنام های تپه ایدرون و تل آتشین، با قدمتی چند هزار ساله در نوع خود کم نظیر بوده و گمانه زنی ها در مورد تاریخ دقیق ساخت این بنای بزرگ خشتی را دشوارتر ساخته است.
شب هنگام ، یا در زمان های اضطراری که دروازه های شهر به دستور حاکمان وقت بسته می شد، هیچ مهاجمی یا فردی قادر به ورود به درون ارگ نبود. و با توجه به امکانات وسیع ارگ از قبیل چاههای آب،باغات و حیوانات، ساکنین ارگ بدون هیچ گونه دغدغه ای قادر به ادامه حیات طی مدتهای متمادی بودند. دیدن چنین مکان با شکوهی در میان دل کویر و آن هم شب هنگام و خیره شدن به آسمان پر ستاره کویر از بام ارگ، رویایی ست به فراخنای تاریخ کهن ایران زمین که میتواند در کنار ارگ بم در تاریخ معاصر و زندگی انسان امروزی محقق گردد.
phoenix 
ReZero