چگونه به هنگام یک دعوا بر اعصاب خود مسلط باشیم؟

احتمال خیلی زیاد شما هم در طول زندگی دچار عصبانیت شده اید و حس کرده اید که نزدیک به یک مشاجره و دعوا هستید. احتمالا به هنگام عصبانیت برافروخته می شوید و حس می کنید باید با تُن صدای بلندتری نسبت به حالت عادی صحبت کنید و حرف هایی می زنید که پس گرفتن آنها بعدا امری دشوار است. چنین مشاجره ها و دعواهایی می تواند در موارد شدید منجر به برهم خوردن رابطه شما با طرف مقابل شود ( اگر آن فرد دوست یا آشنایی باشد ) و حتی اگر شدید نباشد، اگر عصبانیت شما ادامه دار باشد و در چندین زمان مختلف رخ بدهد هم می تواند چنین نتیجه ای در بر داشته باشد. وقتی وارد چنین دعوایی می شوید، خواه آن فرد دوست یا همکار شما باشد خواه یک غریبه، نمی توان از نتیجه آن اطمینان حاصل کرد و می تواند تبعات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد و حتی کار به خشونت هم کشیده شود. اما در همین چند ثانیه شما یک انتخاب دیگر هم دارید، و آن کنترل کردن این مشاجره نیست، بلکه کنترل کردن خودتان است. در این مطلب چند راه برای کنترل خود در مواقع عصبانیت ارائه خواهد شد.

دلیل دعوا کردن را متوجه شوید

انگیزه دعوا کردن به یکباره پدید نمی آید، بلکه حاصل تجربیات گذشته شما، خلق و خوی شما، تمایلات شخصی شما و آن موقعیت خاصی است که درون آن قرار گرفته اید. بسته به اینکه این موارد چگونه با هم عمل کنند، وقتی احساس کنید کسی به شما بی احترامی کرده، طرف مقابل قصد دعوا دارد و یا تهدیدی متوجه شما شده است ممکن است باعث شود شما هم عصبی شوید. هرچند عصبی شدن امری بی اختیار و خود جوش است و شاید نتوانید آن را کنترل کنید، اما می توانید در مورد خودتان آگاهی بیشتری کسب کنید تا در موقعیت های مختلف احساسات خودتان را درک کنید.

آنگونه که رونی بلوم ( Ronnie Bloom ) می گوید:

بیشتر مردم با موقعیت های حمله یا گریز ( Fight or Flight ) آشنایی دارند که یک موقعیت واکنشی پر از آدرنالین است که در واکنش به یک تهدید رخ می دهد که دو بخش از چهار بخش جواب های مختص بقا هستند. دو بخش دیگر هم یخ زدگی ( Freeze ) و چاپلوسی ( Fawn ) است. هر چهار جواب غریزی هستند که به ما کمک می کنند تهدید های احساسی و فیزیکی را به بهترین شکل ممکن رفع کنیم.

غریزه حمله کمک می کند در یک موقعیت تهاجمی قرار بگیرید. غریزه گریز کمک می کند که کاملا از آن موقعیت دور شوید. غریزه یخ زدگی باعث می شود که نتوانید جوابی نسبت به موقعیت داشته باشید و در نهایت غریزه چاپلوسی هم کمک می کند از طرف مقابل تعریف کنید و باب میل آنها عمل کنید تا جنجالی رخ ندهد. حالا به موقعیت های قبلی زندگی خود فکر کنید. معمولا درگیر می شوید یا از آنها فرار می کنید؟ تجربیات گذشته نقش مهمی در اعمال آینده انسان ها دارند و اگر در گذشته به هنگامی که مسائل باب میل شما پیش نرفته است حالتی تهاجمی به خود گرفته اید و نتیجه منفی در بر داشته است ( مثلا کتک خوردن در یک دعوا ) احتمالا دفعات بعدی این غریزه را از خود نشان نخواهید داد. مدتی را صرف سوال کردن اهداف و انگیزه ها و رفتارهای خود کنید تا حداقل از موقعیت هایی که آسیب زاست فاصله بگیرید. بلوم می گوید:

در بسیاری موارد، غریزه حمله باعث می شود خرابی و آسیب بیشتری نسبت به موقعیت کنونی پدید آید.

قبل از شروع دعوا تنش زدایی مفید است

آگاهی بیشتر نسبت به خود باعث می شود متوجه شویم چه زمانی یک موقعیت در حال تبدیل شدن به یک دعوا است. اما چهار غریزه گفته شده در اکثر موارد به صورت ناخودآگاه صورت می گیرد و در اینجاست که تنش زدایی مفید واقع می شود. بلوم می گوید:

فکر می کنم اولین چیزی که مردم باید بدانند این است که در یک موقعیت حمله احتمالا آن بخش از مغز آنها که مسئول منطق و تامل است خاموش می شود. مغزهای ما این کار را انجام می دهند تا در هنگامی که یک خرس به دنبال ما افتاده است دچار فلج تحلیلی ( موقعیتی که نتوانیم هیچ تصمیمی بگیریم ) نشویم. دلیل دانستن این گزاره این است که متوجه شویم در این موقعیت قدم بعدی منطق نیست. پس آرام کردن بدن - مغز در یک موقعیت دعوا اولویت اول است.

به بیان دیگر یعنی بدانیم چه زمانی در موقعیت حمله قرار گرفته ایم و آن را احساس کنیم، و در نتیجه بفهمیم منطق ما خاموش شده است! بلوم توصیه می کند احساس حمله را در یک موقعیت عادی به بدن خود وارد کنیم و ببینیم چه حالاتی داریم. از خودتان بپرسید این موقعیت چه نشانه هایی دارد، رنگ خاصی دارد، شکل خاصی دارد، سنگین است، حس گزگز دارد یا بی حس هستید. این حس را در حافظه خود بسپارید. بلوم می گوید:

این موقعیت حمله است. دفعه بعدی که این اتفاق رخ دهد آن را بهتر متوجه می شوید و می توانید روند تنش زدایی را زودتر شروع کنید.

چگونه در دعوا آرام بمانیم

هرچند فهمیدن دلیل عصبانیت مهم است و کمک می کند، اما وقتی این تئوری را عملی کنیم خواهیم دید کارهای دیگری هم وجود دارند که باید در آن لحظه انجام دهید. بلوم توصیه می کند از آن محیط دور شوید، مثلا به اتاق خودتان بروید، به بیرون رفته و قدم بزنید تا حتی به حمام بروید تا ذهن شما آرام شود!

ایده مورد نظر این است که خودتان را در فضایی قرار دهید که به راحتی بتوانید این غریزه را از خود بروز داده و آرام شوید. می توانید به بالشت خود ضربه ای وارد کنید یا بر سر آن داد بزنید یا هر کار دیگری انجام دهید تا خشم شما خالی شود. می توانید نرم افزار یادداشت گوشی خود را باز کنید و حرف هایی که قصد داشتید به طرف مقابل بزنید را در آنجا بنویسید، اما آن را برایش ارسال نکنید! بعد از اینکه عصبانیت خود را خالی کردید، لحظه ای را صرف آرام کردن خود کنید: یوگا انجام دهید، غذای مورد علاقه خود را بپزید، آهنگی که دوست دارید را گوش کنید یا هر کار دیگری که باعث می شود حس آرامش به شما دست دهد. این روش ابراز عصبانیت مطمئن و آرام کردن خود باعث می شود وارد فضایی شوید که منطق برگشته است و دوباره می توانید در تصمیم گیری از آنها استفاده کنید.

در ادامه بلوم می گوید ممکن است موقعیت هایی به وجود بیاید که نتوانید در یک محیط دارای آرامش و تنهایی بروید. در این لحظات نفس عمیق بکشید و به بهترین شکل خویشتن داری کنید تا زمانی که بتوانید از آن محیط خارج شوید.